Jorge luis Borges ‘’Zaman sonsuz sayıda çatallanıyor geleceğe doğru hiç durmadan Bu geleceklerin birinde ben sizin ezeli düşmanınızım.’’
Jorge luis Borges Yaşamı:
Jorge luis Borges 1986 yılında öldü. Aradan geçen zaman, onun ölümünden çok önce kazandığı şöhretinden hiçbir şey eksiltmedi.
Jorge luis Borges 1960lı yıllarda saflarında Samuel Becket, Patrick White ve Herman Hesse gibilerin bulunduğu 20.yüzyıl yazarlar panteonunda yerini aldı. Edebiyat eleştirmenleri Borges’i Batı uygarlığının olmasalardı olmaz diyebileceğimiz yazarlarının uzun listesine yerleştirdi. Bu listede Pablo Neruda ve Fernando Pessoa’dan bahsediliyordu.
Borges 1970 senelerinde bugün okunduğundan daha çok okunuyordu, onun ayrıcalığı 1961’den evvel yahut Fransızca okuyanlar için 1951’den önce adını bile duymadıkları Borges’in yeni, savaş sonrası, modernizm sonrası bir yazarlar kuşağı üzerindeki güçlü etkisidir.
Tanınmaya başlaması.
Borges rastgele çevrilen ufak tefek metinlerdeki edebi kurguyu değiştirmedi yalnızca , bu değişimden yazarların düşünceleri ve yazıların nitelikleri d e nasibini aldı. ‘’Borgesvari’’ sıfatı artık edebi terminolojide ‘’Kafkavari’’ deyimi kadar çok kullanılmaktadır.
Tüm bunlara karşın Borges çok geç ünlendi. 1946 senesinden itibaren Arjantin’de yazdığı(1940) 2 mühim öyküsü ile tanınmaktaydı Jorge luis Borges . Bunlar: ‘’Yolları çatallanan bahçe ve Alef idi.’’ Aynı zamanda diktatör General Peron ile olan taviz vermez tutumuyla da tanınmaktaydı.
Labirent 1960 yıllarında kelimenin tam anlamıyla Latin Ameika’da mihenk taşı olan eseridir. Çok fazlaokuyucu kitlesine ulaştı, Sihirli gerçeklik diye adlandırılacak ekolün en önemli eserleri arasına girdi.
Borges her anlamda yeniydi ve fantastik biraz da garip bulunuyordu.
Hayallerindeki meslek ve aynı zamanda gelen körlük.
BORGES. hayallerimin mesleği dediği kütüphanecilik ile uğraşırken Arjantin Kütüphanesi yöneticiliğine atanmıştı lakin mutluluğu fazla sürmedi. Kısa bir süre içinde ailesinden kalan genetik bir hastalık görme duyusunu zedeledi. Borges yavaş yavaş kör oluyordu. Ama o bununla dalga geçmeyi bildi. Şöyle demişti bu durumu üzerine:
‘’ 900.000 kitapla aynı zamanda karanlığı bana veren Tanrı’nın muazzam espri anlayışı.’’
‘’Bir deliye ki… Tanrının bilgeliği onun ağzından dökülsün ve insanın kibri utansın.’’
Borges için zamanın ötesinde bir yazardı demek az gelir ama şu an aklıma gelen doğru düzgün tek şey bu. Zamanı anlamama, olayları her açıdan görebilmeme neden olan ender insanlardan biridir Borges.
Romanımı yazarken onun hikâyelerini okuyarak yol almaya çalıştım. ‘’Labirenti’’ o olmasaydı geçebilir miydim bilmiyorum. Tetragrammaton yani Tanrı’nın kayıp adını bulmak hakkında söyledikleri,
‘’Belki de Tanrı’nın kayıp adı binlerce kitabın bulunduğu bir kütüphane de herhangi bir kitabın içinde geçiyordur.’’ sözü beni çok etkilemiş olacak ki, Tanrı’nın kayıp adını bulamasam da romanımın en can alıcı cümlesini yazabilme gücünü ondan aldım. Onun kitaplarında geçen bir paragraf beni Labirentten çıkardı ve elbette romanın karakterlerinin de kaderi böylece yazıldı.
Yolları çatallanan Bahçe’den alıntılar.
‘’İnsanoğlunun başına gelen her şeyin şimdide geçtiğini hatırladım. Asırlar geçip gidiyor, sadece şimdiki zamanda oluyor her şey…’’
‘’ Korkunç bir iş yapmaya cüret eden şahıs bu işi çoktan nihayete erdirdiğini hayal etmeli mazi gibi asla geriye dönmeyecek bir geleceğin olduğunu da tahayyül edebilmeli.’’
‘’ Biz bu zamanların birçoğunda var olmayız. Bazılarında siz var olursunuz, ben olmam, bazılarında ben olurum siz olmazsınız, bazen ne siz ne de ben var olurum….Bu içinde bulunduğumuz zamanda evime geldiniz, bir başkasında bahçeden geçerken cesedimi buldunuz, gene başka birinde aynı sözleri söylüyorum ama, ben bir aldatmaca, ben bir hayaletim.’’
‘’Zaman sonsuz sayıda çatallanıyor geleceğe doğru hiç durmadan Bu geleceklerin birinde ben sizin ezeli düşmanınızım.’’
Alef’den bir alıntı.
‘’…Fakat nihai karar bir deliye bırakılmıştı. Bir deliye ki… Tanrının bilgeliği onun ağzından dökülsün ve insanın kibri utansın.’’
Borges’in sözleriyle açılışını yaptığım kitabımda onun felsefesine yer vermeye çalıştım elimden geldikçe ..Link aşağıdadır.
https://angelsdia.com/about-novelroman-hakkindavideo-ozet/
Bu yazıyı beğendiyseniz, William Blake. zamanının ötesinde benzersiz bir şair. başlıklı yazımız da ilginizi çekebilir. Aşağıdaki bağlantıyı tıklayarak konuya ulaşabilirsiniz.
Youtube kanalımda ilginizi çekebilecek videolar bulabilirsiniz. Aşağıdaki linke tıklayarak kanalımdaki içeriklere ulaşabilirsiniz.
https://www.youtube.com/channel/UCY2ps_mnNqfVtZ83jyGnXSQ
