İçsel saatler : Zamana neden ihtiyaç duyarız?
Süre duygusu çoğunlukla bir “hata sinyali” işlevi görür.
İçsel saatler
SÜRE DUYGUSU çoğunlukla bir “hata sinyali” işlevi görür. Yemeğin hazırlanması ya da otobüsün gelmesi fazla uzun sürmüştür. İnsanlar birkaç saniyeden en fazla birkaç dakikaya kadar uzanan bir süre için nispeten kesin bir zaman duygusuna sahiptir. Bugüne kadar bulunan tek içsel saat, günlük ritimdir: Bedensel ve zihinsel süreçler günün seyri içinde sistematik bir şekilde birbirini takip eder. İnsanlar performanslarının gün içinde ne zaman artıp ne zaman azaldığına göre farklı kronotipleri temsil eder.
İçsel saatler :Kültürlere göre değişen zaman.
İçsel saatler
Bir örnek: ABD’deki Fransız turistler ve Fransa’daki Amerikalı turistler. Burada başka şeylerin yanı sıra zaman kültürleri de birbirine ters düşer. Los Angeles’taki şık bir restoranda Fransız çift siparişlerini verir ve romantik bir akşam geçirmeyi umar. Ama onlar samimi bir sohbete daha yeni dalmışken garson gelip başlangıç tabaklarını getirir.
Fransızların zaman duygusuna göre haddinden hızlıdır bu. Diğer taraftaysa Bordeaux’da Amerikalı bir çift yemek için bir restorana oturur. Siparişlerini vereli çok olmuştur, konuşacak bir şey kalmamıştır ve ekmeklerini yemişlerdir; açlıkları giderek artarken şu duygu da güçlenir: “Bizi unuttular!” Aslında yemek gelecektir, ama Amerikalıların alışık olduğundan epey farklı bir süre sonra.
Her iki durumda da restorandaki misafirler zamanın farkına varır. Bu şekilde, zaman algısı bir şeylerin yanlış olduğunu söyleyen bir hata sinyali işlevi görür.
İnsanın zamanın içinde kapana kısılmış gibi hissettiği durumlar.
İçsel saatler
Asansör beklerken veya kırmızı ışıkta dururken iki dakika çok uzun sürüyormuş gibi görünebilir. Bazen saniyeler bile insanı sinir eder, mesela önünüzdeki araba park yerine girerken fazla aheste davrandığında-bula bula şimdiyi mi buldu? – ve ilerlemenizi engellediğinde.
Zaman duygusu hata sinyali verdiğinde hem işlevseldir hem de insanı harekete geçmeye sevk eder. Eğer öğle arasında çok fazla kişi asansörü kullanıyorsa ve üstelik asansör sizin katınızda durmuyorsa, merdivenleri kullanmanın vakti gelmiş olabilir. Yine de insanın zamanın içinde kapana kısılmış gibi hissettiği durumlar da vardır: Trafik durduğunda öylece beklemekten kaçınmanın yolu yoktur mesela. İçinizde nahoş duygular uyanabilir. Bazı insanlar saldırganlaşmaya başladıklarını hissedebilirler, bu ise bir ölçüde itkisellikle birleştiğinde şiddet eylemlerine yol açabilir.
Olayların hızları bütün dünyada bölgeden bölgeye değişebilir.
İçsel saatler
Çeşitli sürelerin ve hayattaki olayların meydana gelme hızlarının değerlendirilmesi bütün dünyada bölgeden bölgeye değişebilir. Amerikalın sosyal psikolog Robert Levine, kitabı “Zamanın Coğrafyası”nda bulgularını etkileyici bir şekilde özetlemektedir. Genel tablo, sanayileşmiş toplumların teknolojik olarak daha az gelişmiş toplumlara kıyasla zamanı farklı bir biçimde gördüklerini ve yönettiklerini ortaya koymaktadır: şehirlerle kırsal kesimler, büyük şehirlerle küçük şehirler ve kuzey yarımküredeki ılıman bölgelerle daha tropikal bölgeler.
İnsanlar daha hızlı bir tempoda yaşar, çoğunlukla zaman baskısı altında olduklarını hisseder.
İçsel saatler
Bütün dünyada yapılan onlarca araştırma bu sonuçları ampirik olarak teyit etti. Levine dünyanın dört bir yanından gelmiş olan öğrencilerine, kendi ülkelerinde başka şeylerin yanı sıra yürüme hızlarını ve postaneden pul alma sürelerini ölçmelerini istemişti.
Sonuçta en hızlı kültürlere sanayileşmiş kuzey ülkelerinin büyük şehirlerinde rastlandığı ortaya çıktı; zira buralarda zamana ve dakikliğe büyük önem verilir ve insanlar daha hızlı bir tempoda yaşar, çoğunlukla zaman baskısı altında olduklarını hisseder ve gecikmelerle başa çıkmakta zorlanırlar.
Diğer uç ise Ekvator bölgesindeki ülkelerin kırsal kesimlerindeki kültürleri içerir; buralarda insanlar daha az acele eder ve işler daha yavaş bir tempoyla yürür; kamusal alanlarda az sayıda saat vardır (çalışan saat daha da azdır) ve insanlar boş, zamanlarını başkalarıyla birlikte -örneğin çay ya da kahve içip sohbet ederek- geçirmeye daha eğilimlidir. Kültürler nasıl ki siyasi, ekonomik ve tarihsel etkenler açısından birbirlerinden ayrılıyorsa, zamanın yönetilme ve öznel olarak tecrübe edilme şekline göre de tanımlanabilir.
Olay zamanı ve Soyut zaman.
İçsel saatler
Levine’ın analizi iki temel zaman kültürü ortaya koyar: Bunların ilki olay-zamanına göre, ikincisiyse saatin soyut zamanına göre işler. İlk durumda insanlar bir olayın süresini dikkate alırlar. Bir görüşme ancak daha önceki bir aktivite (örneğin bir sohbet ya da yemek) tamamlandığında gerçekleşebilir. Tersine, saatin soyut zamanını dikkate alan insanlar bir randevuya gitmek için halihazırda yaptıkları şeyi yarıda keserler. Sanayileşme, başka nedenlerin yanı sıra, insanlar zamana dakik bir şekilde uymaya ikna edilebildiği için başarılı oldu. Saatler iş dizilerini verimli biçimde senkronize etmeyi mümkün kıldı. Daha çok soyut saat-zamanına yönelen toplumların ekonomik açıdan daha başarılı oldukları görülüyor.
Bu yazının ilk bölümüne ulaşmak için;
https://angelsdia.com/hissedilen-zaman-zamani-nasil-deneyimleriz/
Mitoloji, tarih , gerilim ve polisiye sevenler:
Polisiye, gerilim, mitoloji seviyorsanız. Melekler, büyüler, kadim tarikatlar ve benzeri konular ilginizi çekiyorsa, başı sonu belli hikayelerden sıkıldıysanız. Kafası çok değişik bir roman sizleri bekliyor; Büyü -Zaman konusuna çok farklı yaklaşılan, Zaman ve büyüyü derinlemesine bir kurgu roman çerçevesinde anlatan kitabımın linki : https://angelsdia.com/surpriz-sonlu-kitaplar-melek-gunlukleri-1-babil-buyusu/
Youtube kanalımda ilginizi çekebilecek videolar bulabilirsiniz. Aşağıdaki linke tıklayarak kanalımdaki içeriklere ulaşabilirsiniz.
https://www.youtube.com/channel/UCY2ps_mnNqfVtZ83jyGnXSQ
