Şamanizm nedir ne değildir:
Şamanizm çok eski bir inanç neredeyse insanlık tarihi kadar. Kimileri buna din demiştir, kimleri ise sadece adet, gelenek görenek. Tapınaklarının olmaması hasebiyle din değildir diyenler vardır.
Gök Tanrı inancı tek tanrılıdır diyenler kadar çok tanrılıdır diyenler de mevcut. Gök tanrıcılık ve Şamanizm aynıdır iddiasını savunanlar kadar ikisinin de aynı olduğunu savunanlar da bulunmaktadır. Anlaşılacağı üzere Bu son derece karmaşık, çok katmanlı bir konu.
Bu konuyla alakalı bir makale yazmaya çalışacağım. Alıntılar yaptığım uzman kişilerin faydalandığım kaynaklarını yazının sonunda kaynaklar başlığında belirteceğim.
Şaman ayinleri büyü mü? Potomov açıklıyor.
M.A. Potomov’a göre Altay Şamanizm’i bir dindir. Hıristiyan misyonerlerinin Altaylıların dinini putperestlik olarak görmesini ve Sovyet bilim insanlarının ise Sibirya halklarını dinsiz olarak nitelemesini eleştiren Potomov bazı batı araştırmacılarının da Altay dinini anlamadıklarını belirtmiştir.
Şaman ayinlerinin büyü ve oyun olduğu görüşüne karşı çıkmıştır.
Büyücü kendi özel güçlerini kullandığı iddiasındadır Şaman diğer adıyla Kam ise yardımcı güçlerin yardımıyla iş görür.
Şaman neden renkli kıyafetler giyer?
Burada şu bilgiyi de eklemek isterim: yaptığım bazı araştırmalar da şu durum çok ilgimi çekmişti:
Şaman (Kam) neden süslü kıyafetler giyer sorusuna şöyle bir cevap verilmişti. Şaman renkli tüyler, allı pullu süslü giysiler giyer, bu boşuna değildir. Böyle giyinerek karşılaştığı ruhların (iyi niyetli olmayanlar olsa gerek) dikkatini dağıtmak ve onların arasından zarar görmeden geçmek için onları manipüle eder.
Elbette yaptığım araştırmalarda bu durum hakkında bir başka tespite de rastladım: Aşağıdaki satırlarda neden olduğunu açıklayacağım ama, erkek kamlar kadınları taklit ederek ruhları kadın olduklarına inandırarak onlar üzerinde hakimiyet kurmaya çalıştığına dair uzaman görüşleri var. Ama neden kadın? Dediğim gibi bunun cevabı aşağıda.
Şamanizm ve gök tanrı inancı.
Gök tanrı inancı ve Şamanizm aynı şeydir diyenler vardır. Şamanizm Gök tanrı inancı ortaya çıkmadan çok daha önce vardı. Gök tanrıcılıkta tebliğ yoktur, semavi dinlerin aksine.
Şamanizm kamların ortaya çıkmasıyla başlar. Kamlar şifalandırmak için ortaya çıkmışlardır; hem fiziksel hem ruhsal anlamda ve böylece Şamanizm’in başladığına inanılır.
İlk Kamlar/şamanlar kadındır.
İlginçtir; ilk *Kamlar/şamanlar kadındır. Belirtmek gerekirse bu bahsedilenler Orta Asya Şamanizmine dairdir, diğer milletlerin Şamanizmlerinde farklılıklar olabilir.
Kadın Kamlara tekrar dönersek bu minvalde ilginç bir tespiti de paylaşmak isterim. Malum Eski Türkler olsun Moğollar olsun kadınlara değer verir ve onlara söz hakkı tanırlardı. Bilim insanlarına göre kadınlara olan bu saygı kadınların hepsinin özel güçlere sahip olduğu (bakınız ilk Kamlar kadınlar) hatta büyücü olduklarına inanıldığı için onların sözlerinin dinlenmesinin çok önemli olmasıdır derler. Yani kadınlarla iyi geçinmek en akıllıca işmiş.
*Kam Şaman’ın Türkçesidir.
Şaman Davulu.
Şamanlar (Kamlar) isteği ile değil bir takım ruhların isteği ile şaman davulu yapılır. Genelde kayın ağacından yapılır ki birçok Türk boyu için kayın ağacı çok kutsaldır. Davul iki sap kollarını semaya açmış bir insanı andırır figürdedir.
Ahşap sapladan biri göğü diğeri ise yeri temsil eder. Davulun üzerinde çeşitli şekiller çizilir şaman tarafından. Bu semboller ay, güneş yıldızları, iyi ve habis ruhları temsil ederler. Davulun tokmağı da önemli bir unsurdur ve kayın ağacından yapılır tıpkı davulun kendisi gibi. ( Obru adıyla da anılır.)
Davulun sesinin boğuk çıkması sağlanır ki bu ruhların sesini anımsatsın ve temsil etsin. Tokmak ucuna kamçı konulur, bu hastaya musallat olan habis ruhları korkutup kaçırmak amacıyla kullanılır.
Şaman Davulu ruhlar alemine götüren bir tür binektir.
Davul esasen şamanın bir çeşit bineğidir; onun sayesinde şaman semaya gidebildiği gibi yer altı dünyasına da inebilmektedir. Bir tür ruhlarla iletişim kurma aracıdır şaman davulu.
Ne enteresandır ki tokmağa kamçı , davula at diyen şaman Türkler vardır. (Altay şamanları) Öte yandan şaman davuluna at diyenler de vardır.( Yakut Türkleri.)
Son not: Kanlı gözyaşları tabiri nereden geliyor?
Bitirirken şunu da eklemek istedim; gerçi şamanizm ile alakalı değil ama eski Türklerin bazı adetlerinin günümüzde kullandığımız tabirlere yerleşmesiyle bağlantılı olduğu için hoşuma gitti.
Eski Türklerde Hakan öldüğü zaman halk yas tutar , ağlarlarken yüzlerine kesik atarlarmış, gözyaşları kanlarına karışırmış. Kanlı gözyaşları tabiri buradan geliyor.
Bu yazı da ilginizi çekebilir.
Bir Şaman ayini gösterisi.
Kaynaklar: http://tengriciturkiye.blogspot.com/2016/08/saman-davulu.html
